Pewnie trafiłeś tu, bo po Twoim mieszkaniu właśnie lata nietoperz. A może znalazłeś go na klatce schodowej albo na elewacji? Zanim zaczniesz panikować i krzyczeć albo chaotycznie ganiać za biednym zwierzęciem, uspokój się i poczytaj.
Nietoperz w domu to nie jest bardzo częste zjawisko, przeważnie unikają bowiem kontaktu z ludźmi. Jednak czasem zdarza się, że nietoperze wlatują do budynków i mieszkań. Co w takiej sytuacji zrobić? Czy coś Ci zagraża? Jak pomóc zagubionemu nocnemu lotnikowi? Ten artykuł pokazuje krok po kroku co zrobić, aby bezpiecznie dla obydwu stron zwrócić nietoperza naturalnemu środowisku.
⏰ Czas czytania: 4 minuty
Nietoperz w domu? Skąd się tam wziął?
Niektóre gatunki nietoperzy zamieszkują budynki! Najczęściej jednak wybierają małe schronienia (szczeliny, miejsca pod elementami elewacji, odstające dachówki) albo nieużytkowe poddasza. Zazwyczaj nie zapuszczają się do zamieszkanych pomieszczeń, ale…
Może się zdarzyć, że nietoperz (zwłaszcza młody) popełni błąd i w poszukiwaniu bezpiecznej kryjówki wciśnie się do mieszkania przez uchylone okno lub inne otwory (np. przewody wentylacyjne czy kominowe). Najczęściej zdarza się to jesienią — wtedy wiele nietoperzy migruje pomiędzy letnimi a zimowymi kryjówkami, a po drodze znajduje schronienia przejściowe. Mogą nimi być klatki schodowe, piwnice… a nawet skrzynki liczników, framugi okien, zakamarki balkonów i tarasów…
Karliki malutkie w skrzynce licznikowej. Źródło zdjęcia: salamandra.org.pl
Czy nietoperz może zaatakować?
Nietoperze nie atakują ludzi! Ryzyko ugryzienia występuje wtedy, gdy chwycimy nietoperza gołymi rękami. Wtedy na pewno będzie próbował się bronić za pomocą dostępnych sobie narzędzi (czyli zębów). Nietoperz, który lata po pokoju, siedzi na ścianie czy na podłodze nie podleci do człowieka umyślnie, aby go ugryźć. Będzie próbował Cię odstraszyć, wydając syczące i trzeszczące dźwięki, ale krzywdy Ci nie zrobi. Zachowaj spokój.
Jeśli chcesz, możesz dowiedzieć się więcej o najpopularniejszych obawach związanych z nietoperzami (sprawdź, czy są prawdziwe). Jeśli boisz się wścieklizny, przeczytaj ten artykuł.
Co zrobić, gdy nietoperz wleci do domu? Instrukcja krok po kroku.
Nie musisz, a nawet nie powinieneś łapać nietoperza (z resztą, nie jest to wcale takie proste). Podążaj za poniższymi wskazówkami.
Krok 1: Zachowaj spokój.
Gdy zauważysz nietoperza w swoim domu, najważniejsze to zachować spokój. Zwierzę się zgubiło, więc to dla niego stresująca sytuacja. Może to być również stresująca (lub ekscytująca) rzecz dla Twoich domowników, zwłaszcza dzieci — postaraj się nie wywoływać dodatkowego zamieszania swoim zachowaniem. A z poniższego artykułu możesz się dowiedzieć, czy powszechne obawy związane z nietoperzami są uzasadnione:
Fakty i mity o nietoperzach, czyli 8 obaw związanych z nietoperzami.
Krok 2: Otwórz szeroko okna, zamknij drzwi i wyjdź z pomieszczenia.
W pomieszczeniu, w którym znajduje się nietoperz, szeroko otwórz wszystkie okna. Jeśli są na nich firanki czy zasłony — odsłoń je. Zwierzę powinno samo znaleźć drogę ucieczki. Nie stój na środku pokoju, gdyż w ten sposób nie ułatwiasz mu sytuacji. Najlepiej zgaś światło, wyjdź oraz zamknij za sobą drzwi. Gdy wrócisz za jakiś czas, najprawdopodobniej już go tam nie będzie. Jeżeli koniecznie chcesz się upewnić, że wyleciał — zostań w pomieszczeniu, ale stój przy ścianie i nie zagradzaj mu drogi ucieczki.
Krok 3: Co zrobić, jeśli nietoperz nie chce sam wylecieć?
Może się zdarzyć, że zamiast szukać okna, nietoperz wyląduje na ścianie, meblu czy na podłodze (jako kryjówkę najchętniej wybierze firanki albo wąskie zakamarki — ja kiedyś znalazłam przypadkowego gościa za obrazem na ścianie). Jeśli chcesz go prędko wyprosić, złap go w bezpieczną dla niego i dla Ciebie pułapkę z kartonika. Pilnuj przy tym, aby mu nie przytrzasnąć skrzydeł albo stóp.
Krok 4: Wypuść nietoperza.
Jeśli złapałeś nietoperza (krok 3), a wciąż jest noc, wypuść go na zewnątrz (instrukcja poniżej). Jeśli jest dzień — przytrzymaj go w pudełku do wieczora, jednak upewnij się, że są w nim otwory i zwierze może swobodnie oddychać (jeśli jest kartonowe — nie trzeba robić dziur, w plastikowym — trzeba). Niech Ci tylko nie przyjdzie do głowy, żeby dziurawić pudełko z nietoperzem w środku! Można wypuścić go również w dzień, ale wtedy istnieje ryzyko, że zdezorientowany znowu wleci w nieodpowiednie miejsce lub padnie ofiarą drapieżnika, dlatego przetrzymaj go w bezpiecznym miejscu w cieniu do wieczora.
Jak wypuścić nietoperza? Najlepiej postawić otwarte pudełko z nietoperzem na boku, na wysokości min. 1 metra (np. na parapecie, meblu ogrodowym itp.). Można też „wysadzić” pasażera na pień drzewa. Nie odkładaj go na ziemię! Dlaczego?
Nietoperze nie mają takich nóg jak ptaki, z których mogą zrobić rozbieg do startu z ziemi. Startują „rzucając się” z pewnej wysokości, dlatego odkładanie go na ziemię nie ma sensu. W dodatku na ziemi może go szybko namierzyć drapieżnik (najczęściej kot).
Krok 5: A jeśli nie mam pudełka?
Jeśli już naprawdę nie masz innej opcji, jak złapać nietoperza rękami — koniecznie zabezpiecz ręce. Załóż rękawiczki, których nie będzie w stanie przegryźć, np. ogrodnicze lub galanteryjne. W ostateczności weź go delikatnie przez kawałek grubszej tkaniny (np. ścierkę lub ręcznik). Uważaj przy tym, aby nie zrobić mu krzywdy.
Krok 6: Znalazłem nietoperza zimą — co robić?
Jeżeli na dworze jest zimno / mróz — nie wypuszczaj nietoperza na zewnątrz, może to się skończyć dla niego tragicznie. Zastosuj się do instrukcji z kroku 7.
Krok 7: Ranny nietoperz — co robić?
Jeśli nietoperz zdaje się osłabiony, ranny lub niezdolny do lotu, albo znalazłeś go zimą, przekaż go w ręce specjalistów. Poniżej kilka kontaktów:
- Całodobowa nietoperzowa linia alarmowa PTOP Salamandra: 604 83 6583 lub nietoperze@salamandra.org.pl.
- Grupa na Facebooku „Ptaki i nietoperze w budynkach” – zadaj pytanie. Specjaliści zazwyczaj reagują tego samego dnia.
- Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Nietoperzy publikuje kontakty do specjalistów, z którymi można się skontaktować w wyjątkowych sytuacjach.
Więcej szczegółowych informacji znajdziesz:
Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”
Towarzystwo przyrodnicze „Bocian”
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach
Wartościowe filmy:
Podsumowanie
Mam nadzieję, że udało mi się przekazać Ci najistotniejsze informacje. Wiesz już, należy zachować spokój, otworzyć okna i pozwolić nietoperzowi odnaleźć drogę na zewnątrz. W przypadku nietoperza znalezionego zimą lub rannego warto skontaktować się z ekspertami, którzy pomogą zapewnić mu właściwą opiekę.
Nietoperze są odgrywają istotną rolę w ekosystemie, są pożyteczne i absolutnie nieszkodliwe. Wszystkie nietoperze w Polsce znajdują się pod ochroną — mam nadzieję, że to wystarczające powody, abyś pomógł swojemu nietoperzowi i potraktował to spotkanie jak sympatyczną przygodę.
